Dậy thì sớm là gì?
Hiện nay, tình trạng dậy thì nói chung và dậy thì sớm ở trẻ nữ ngày càng gia tăng. Ở trẻ nữ, tuổi dậy thì thường bắt đầu từ 8 đến 12 tuổi, khi trẻ dậy thì trước 8 tuổi được gọi là dậy thì sớm.
Cần chú ý một số dấu hiệu dậy thì ở trẻ: tuyến vú phát triển và xuất hiện kinh nguyệt, lông mu và lông nách, cơ thể phát triển nhanh, xuất hiện mụn, mùi cơ thể…Khi trẻ nữ nhỏ hơn 8 tuổi có các biểu hiện này, cần được bác sĩ thăm khám và đánh giá.
Dậy thì sớm ở trẻ nữ làm ảnh hưởng nhiều đến tâm lý của trẻ. Trẻ có xu hướng quan hệ tình dục sớm khi chưa có kiến thức về an toàn tình dục. Bên cạnh đó, chiều cao của trẻ phát triển nhanh hơn những trẻ bình thường nên cũng ngừng phát triển sớm hơn so với bình thường.
Phân loại dậy thì sớm ở trẻ
Theo tốc độ tiến triển
- Tiến triển nhanh: Phần lớn các bé gái bị dậy thì sớm (đặc biệt là các trường hợp bắt đầu dậy thì trước 6 tuổi) thuộc nhóm này. Các bé trải qua từng giai đoạn (bao gồm đóng sụn tăng trưởng của xương) với tốc độ rất nhanh nên trẻ sẽ mất rất nhiều chiều cao tiềm năng có thể đạt tới khi đến tuổi trưởng thành. Khi trưởng thành, các bé sẽ thuộc nhóm 5% có chiều cao thấp nhất so với các bạn cùng lứa tuổi.
- Tiến triển chậm: Nhiều bé gái tuy bắt đầu dậy thì sớm (đặc biệt là trường hợp bắt đầu dậy thì sớm ở trẻ sau 7 tuổi) nhưng vẫn trải qua tất cả các giai đoạn với tốc độ trung bình. Trẻ sẽ cao vọt lên sớm nhưng vẫn tiếp tục lớn cho đến khi xương đạt độ trưởng thành cuối cùng vào khoảng 16 tuổi.
- Không kéo dài: Một vài trường hợp dậy thì sớm ở trẻ với những thay đổi dậy thì bắt đầu rồi nhanh chóng kết thúc.
Theo tác động của các cơ quan
- Dậy thì sớm trung ương (hoặc dậy thì sớm thật): Do hoạt động sớm của trục hạ đồi – tuyến yên – sinh dục và phụ thuộc chủ yếu vào hormone hướng sinh dục.
- Dậy thì sớm ngoại biên (hoặc dậy thì sớm giả): Là dạng dậy thì sớm độc lập với sự kích thích của tuyến yên, không phụ thuộc hormone hướng sinh dục.
- Dậy thì sớm một phần (hoặc dậy thì sớm riêng lẻ, không hoàn toàn): Là dạng dậy thì chỉ phát triển sớm và riêng lẻ một đặc tính sinh dục thứ phát, không tiến triển hoặc tiến triển rất chậm.
Nguyên nhân của dậy thì sớm
Dậy thì sớm có thể là một tình trạng bệnh lý, do đó, cần tìm nguyên nhân gây dậy thì sớm để sớm có những biện pháp can thiệp. Dậy thì sớm ở trẻ được chia thành dậy thì sớm trung ương và dậy thì sớm ngoại biên:
- Dậy thì sớm trung ương hay còn gọi là dậy thì sớm thật: có khối u ở não hoặc tủy sống, tổn thương não hoặc tủy sống, não úng thủy…
- Dậy thì sớm ngoại biên ở trẻ gái hay còn được gọi là dậy thì sớm giả: tuyến thượng thận hoặc tuyến yên có khối u nên tiết nhiều estrogen, tiếp xúc với estrogen từ bên ngoài, u nang buồng trứng…
Dưới đây là một số nguyên nhân gây nên tình trạng dậy thì sớm ở trẻ nữ thường gặp:
- Thức ăn của trẻ có nhiều lượng estrogen
- Trẻ tiếp xúc với kem hoặc thuốc mỡ chứa hormon sinh dục
- Trẻ sử dụng thuốc của người trưởng thành hoặc thực phẩm bổ sung
Cần tìm hiểu kỹ về những thực phẩm cung cấp cho, tránh tiếp xúc với những sản phẩm có liên quan đến hormon sinh dục, duy trì cân nặng hợp lý cho trẻ. Khi có những thắc mắc hay những bất thường về dậy thì sớm ở trẻ nữ, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ.
Tham khảo: Wikipedia
>> Để được thăm khám khi có các biểu hiện của trẻ về dậy thì sớm tại khoa Nội tiết phòng khám Pasteur, vui lòng liên hệ Tổng đài 0236 9999 868