Nang giả tụy là gì?
Nang giả tụy là một thương tổn dạng nang gặp ở tụy. Có thể gặp nang giả tụy ở thân, đuôi và tại đầu tụy. Sự tắc nghẽn ống tuyến tụy gây tăng áp lực, rách ống tuyến dẫn đến tràn dịch tụy bên trong ống và máu trong khoang.
Nguyên nhân gây ra nang giả tụy
Khác với nang tụy là hình thành tự phát, nang giả tụy hình thành khi các tế bào của tuyến tụy bị viêm hoặc bị tổn thương, các enzyme tuyến tụy bắt đầu rò rỉ ra ngoài. Chính sự rò rỉ các enzyme tụy không chỉ gây hại cho các mô lành lặn của tuyến tụy mà còn cả cho các tạng xung quanh.
Nang giả tụy có thể khởi phát sau một đợt viêm tụy đột ngột cấp tính. Tuy vậy, những người bị viêm tụy mãn tính cũng có thể bị nang do chúng có thể hình thành trong điều kiện các đợt viêm tụy cấp trên nền viêm tụy mãn tính.
Sự hiện diện của sỏi mật gây kẹt ống mật tụy và uống nhiều rượu là hai nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm tụy và qua đó gây hình thành nang. Ngoài ra, còn một số nguyên nhân khác như sau:
- Chấn thương tuyến tụy
- Nhiễm trùng tuyến tụy
- Khối u tụy
- Nồng độ canxi trong máu cao
- Nồng độ triglyceride trong máu rất cao
- Tổn thương tụy do thuốc
- Bệnh lý tự miễn
- Bệnh lý xơ nang do di truyền
Nang có thể do nhiều nguyên nhân, trong đó chủ yếu do viêm tụy cấp hoặc mạn tính. Một số trường nang giả tụy gặp sau chấn thương tụy, nhiễm trùng tụy, khối u tụy hay tổn thương tụy do thuốc…
Triệu chứng của nang giả tụy
Tùy theo nguyên nhân và triệu chứng của nang có thể khác nhau:
- Sốt
- Vàng da, da tái nhợt do mất máu trong trường hợp nang giả tụy chảy máu
- Buồn nôn, nôn, chán ăn, sụt cân
- Đau vùng thượng vị
- Sờ có khối u ở vùng thượng vị
Nang nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời có thể gây ra biến chứng nguy hiểm như:
- Nhiễm trùng nang tụy: đây là biến chứng thường gặp nhất
- Tắc nghẽn tá tràng và ống mật chủ: khi nang lớn có thể chèn ép vào tá tràng và ống mật chủ
- Chảy máu trong nang: biến chứng này ít gặp nhưng có mức độ nghiêm trọng. Khi máu chảy nhiều có thể gây triệu chứng đau bụng, hạ huyết áp
- Nang giả tụy vỡ: khi kích thước nang quá lớn có thể dẫn đến biến chứng vỡ nang. Nang vỡ có thể gây dò nang – tiêu hóa hoặc dò nang vào khoang màng phổi có thể dẫn đến dò nang – phế mạc
Một số nang có thể tự thoái triển mà không cần can thiệp điều trị. Tùy theo tình trạng cụ thể của nang giả tụy như kích thước, vị trí, mức độ tiến triển mà bác sĩ sẽ có hướng điều trị phù hợp: bảo tồn, dẫn lưu hay phẫu thuật.
Điều trị nang giả tụy
Điều trị nang giả tụy thường gồm hai phần: (1) điều trị viêm tụy và (2) điều trị cho giả mạc. Để điều trị viêm tụy, người bệnh được thực hiện các điều sau đây:
- Nghỉ ngơi tại giường, hạn chế vận động
- Truyền dung dịch điện giải qua đường tĩnh mạch
- Thuốc giảm đau
- Thuốc chống nôn
- Nhịn ăn uống hoàn toàn trong một thời gian để tuyến tụy có thể nghỉ ngơi hoặc nuôi dưỡng qua đường mũi thông qua ống thông dạ dày đến ruột non mà không qua tá tràng – tức không cần sự tham gia của tuyến tụy.
Điều trị cho giả mạc và nang giả tụy có thể khác nhau. Nhiều trường hợp nang giả tụy với kích thước nhỏ sẽ tự thu lại và biến mất trong khi chỉ điều trị viêm tụy cấp đơn thuần. Tuy nhiên, người bệnh vẫn cần kiểm tra lại định kỳ bằng hình ảnh học nhằm loại trừ khả năng nang giả tụy hình thành trở lại. Trong trường hợp nang giả tụy có kích thước lớn, người bệnh cần được dẫn lưu dịch tụy trong nang ra ngoài xuyên qua da hay phẫu thuật bóc tách nang giả tụy.
Tham khảo: Wikipedia
Khi có các dấu hiệu bất thường về nang giả tụy, hãy tìm đến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh những biến chứng không mong muốn xảy ra. Tại Pasteur, đội ngũ nhân viên y tế giàu kinh nghiệm, tận tình chu đáo cùng với trang bị hiện đại, hệ thống máy 4D/3D Voluson E6 giúp hỗ trợ bác sĩ phát hiện sớm những bất thường của người bệnh.
Bác sĩ Nguyễn Thành Trung
