Vai trò của vitamin K đối với trẻ sau sinh
Vitamin K là khoáng chất cần thiết cho quá trình đông máu. Lượng vitamin trong sữa mẹ ở hàm lượng thấp không đủ cho nhu cầu của trẻ. Xuất huyết não do thiếu vitamin K có thể gặp:
Khởi phát sớm trong 24 giờ đầu sau sinh, thường gặp ở những bà mẹ dùng thuốc chống co giật, kháng sinh, thuốc chống lao hay thuốc chống đông máu, điều này làm ảnh hưởng đến sự hấp thu vitamin. Có thể có dấu hiệu bầm tím trên da hoặc xuất huyết nội sọ
Xuất huyết do thiếu vitamin K cổ điển bắt đầu từ ngày tuổi thứ 2 – 7 ngày
Khởi phát chậm bắt đầu từ tuần thứ 2 đến tuần thứ 4. Có trường hợp được chẩn đoán khi trẻ được 6 tháng tuổi. Thường gặp ở trường hợp bú sữa mẹ hoàn toàn và không được dự phòng xuất huyết bằng vitamin K sau khi sinh, có thể có các rối loạn chức năng gan, chảy máu nội sọ…
Sử dụng vitamin K cho trẻ sau sinh là phương pháp phòng ngừa chảy máu do thiếu hụt vitamin (vitamin K deficiency bleeding – VKDB) hiệu quả được báo cáo từ năm 1800.
Tuy chảy máu do thiếu nồng độ vitamin K không thường xuyên xảy ra với trẻ sơ sinh nhưng khi xảy ra thì nó lại gây nên hậu quả nghiêm trọng. Trung bình, khoảng 5 trẻ sơ sinh gặp phải tình trạng này có 1 trẻ tử vong.
Điều đáng lưu tâm nữa là trong số trẻ bị xuất huyết do thiếu vitamin K thì có 1/2 trẻ bị xuất huyết não hoặc tổn thương não vĩnh viễn. Các trường hợp khác thường xuất huyết ở các bộ phận khác. Có không ít trẻ sơ sinh phải truyền máu và một số bắt buộc phải phẫu thuật.
Tình trạng xuất huyết não do thiếu vitamin K có thể xảy ra khi:
– Khởi phát sớm 24 giờ đầu sau sinh: chủ yếu xảy ra ở thai phụ dùng kháng sinh, thuốc chống co giật, thuốc chống lao, thuốc chống đông máu làm cản trở đến khả năng hấp thu vitamin.
– Từ ngày tuổi thứ 2 đến ngày tuổi thứ 7.
– Từ tuần thứ 2 – 4.
Vẫn có trường hợp đến khi trẻ được 6 tháng tuổi mới được chẩn đoán thiếu vitamin nhưng chủ yếu là ở: trẻ bú mẹ hoàn toàn không được tiêm vitamin K để dự phòng xuất huyết sau sinh.
Liều lượng của vitamin K cho trẻ sau sinh như thế nào?
Theo Viện hàn lân Nhi khoa Hoa Kỳ (American Academy of Pediatrics – AAP) khuyến nghị tiêm bắp vitamin trong 6 giờ sau sinh với liều lượng như sau:
Vitamin K nên được dùng 1 liều tiêm bắp 1 mg cho trẻ sơ sinh có cân nặng > 1500 gam
Với trẻ sơ sinh cân nặng ≤ 1500 gam, nên tiêm vitamin với liều lượng 0,3 – 0,5 mg/kg
Vitamin K đường tiêm bắp được chứng minh hiệu quả hơn vitamin đường uống. Cân nhắn lợi ích giữa sử dụng vitamin đường tiêm và đường uống, tham khảo ý kiến của bác sĩ, tùy theo từng tình trạng cụ thể mà bác sĩ sẽ tư vấn liều lượng vitamin và đường dùng phù hợp cho trẻ. Xuất huyết do thiếu vitamin cần được theo dõi và đánh giá trong 6 tháng đầu đời của trẻ, ngày cả khi trẻ được dự phòng với vitamin sau sinh, đặc biệt ở những trẻ bú mẹ hoàn toàn.
Tham khảo: Heathy Children
Để được thăm khám khi có các biểu hiện về thiếu vitamin K của trẻ sơ sinh tại phòng khám Pasteur, vui lòng liên hệ Tổng đài 0236 9999 868
Bác sĩ Nguyễn Thành Trung
