Đái tháo đường là một trong những rối loạn chuyển hóa hay gặp có liên quan đến hormon insulin làm đường huyết tăng cao. Trong các thuốc điều trị đái tháo đường type 2 thì Metformin được chỉ định phổ biến. Metformin được đánh giá hiệu quả trong việc giảm đường huyết đói và HbA1c nhưng cần lưu ý với tác dụng phụ thiếu máu do thiếu Vitamin B12, đặc biệt khi dùng trong thời gian dài với liều cao.
Các yếu tố nguy cơ và triệu chứng của đái tháo đường?
Các yếu tố nguy cơ thường gặp của bệnh lý đái tháo đường thường gặp là: thừa cân béo phì, tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa lipid, sử dụng rượu, thuốc lá, nhiễm virus như quai bị, sởi, coxsackie B….
Tình trạng thiếu Insulin làm tăng đường huyết, áp lực thẩm thấu máu làm cho các triệu chứng tiểu nhiều, uống nhiều, ăn nhiều, sụt cân nhiều. Một số triệu chứng có thể gặp như: khô da, ngứa toàn thân hay mờ mắt thoáng qua.
Vai trò của Metformin trong điều trị đái tháo đường?
Trong bệnh lý đái tháo đường, Metformin đơn độc có thể giúp giảm được 60 – 70 mg/dL và giảm HbA1c được 1,5 – 2%. Điều trị hiệu quả với Metformin giúp giảm thiểu nguy cơ với các biến chứng nguy hiểm của bệnh. Sự sản xuất glucose tại gan và sự tân sinh đường tại gan giảm. Metformin cũng có vai trò làm giảm triglycerid và acid béo tự do. Cân nặng của người bệnh không tăng như điều trị với các thuốc đái tháo đường khác mà có thể giảm khi kết hợp với một chế độ tập luyện hợp lý.
Lưu ý về tình trạng thiếu máu do thiếu vitamin B12 do sử dụng Metformin
Khi dùng Metformin trong thời gian dài có thể gây thiếu máu do kém hấp thu vitamin B12 và yếu tố nội tại tại hồi tràng. Tuy nhiên các triệu chứng ở giai đoạn đầu của thiếu máu do thiếu vitamin B12 ít được biểu hiện rõ ràng. Do đó, cần được thăm khám định kỳ theo hẹn của bác sĩ, xét nghiệm công thức máu để đánh giá theo dõi. Một số xét nghiệm về chức năng gan, chức năng thận cũng cần được quan tâm trước và trong quá trình điều trị với Metformin.
Bên cạnh tình trạng thiếu máu, cần lưu ý những tác dụng phụ khác có thể gặp của Metformin như rối loạn tiêu hóa, thường gặp nhất là tiêu chảy, đau bụng, khó tiêu, giảm acid folic, nhiễm acid lactic…
Các loại thực phẩm giúp bổ sung vitamin B12
Thịt đỏ
Thịt đỏ rất giàu đạm, vitamin B12 và sắt, là những nguồn dinh dưỡng cần thiết cho người bệnh đái tháo đường. Nhưng thịt đỏ cũng có rất nhiều chất béo bão hòa có thể làm tăng thêm biến chứng tim mạch ở người bệnh đái tháo đường. Do vậy, khi ăn thịt đỏ, người bệnh đái tháo đường chỉ nên chọn phần thịt nạc bởi hầu hết chất béo xấu đều tập trung ở phần mỡ. Đồng thời, một tuần không nên ăn quá 300-500g loại thịt này và nên ăn đan xen với một số nguồn đạm tốt khác như: đạm thực vật từ các loại đậu đỗ, thịt trắng (cá biển, thịt gia cầm bỏ da…).
Cá – tốt cho người bệnh đái tháo đường
Cá là nguồn cung tuyệt vời các dưỡng chất thiết yếu như axít béo omega-3, chất đạm và vitamin D rất cần thiết cho người bệnh đái tháo đường trong việc kiểm soát đường huyết, ngăn ngừa kháng insulin.
Người bệnh đái tháo đường typ 2 có nguy cơ cao thiếu hụt vitamin B12. Tình trạng thiếu hụt vitamin B6 cũng dễ dẫn tới nhiều biến chứng đe dọa tính mạng và giảm chất lượng sống của người bệnh đái tháo đường. Trong khi đó, các loại cá nhất là cá béo như cá mòi, cá trích, cá hồi… là nguồn thực phẩm dồi dào vitamin B12. Người bệnh đái tháo đường nên ăn các loại cá béo ít nhất 2 lần/tuần.
Ức gà
Thịt gà là thực phẩm dễ chế biến, giá cả phải chăng, nhưng lại cung cấp rất nhiều dinh dưỡng cho cơ thể. Ngoài việc cung cấp vitamin B12, ức gà còn chứa nhiều niacin, một loại vitamin B giúp làm giảm cholesterol. Trong 85g ức gà có chứa khoảng 0,3mcg vitamin B12.
Trứng
Trứng là một loại thực phẩm rất giàu chất dinh dưỡng và protein có lợi cho cơ thể. Trứng dễ mua, dễ chế biến lại có giá thành rẻ nên được khuyến khích đưa vào bữa ăn hằng ngày.
Trong 85g trứng gà luộc có chứa khoảng 0, 6mcg vitamin B12. Người bệnh đái tháo đường ăn 1 – 6 quả trứng mỗi tuần sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến cholesterol, kể cả với những người có nguy cơ mắc các bệnh tim mạch cao.
Các sản phẩm từ sữa
Sữa và các sản phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai là nguồn cung cấp protein và vitamin B12 dồi dào. Tuy nhiên, người bệnh đái tháo đường cần chú ý chọn các sản phẩm từ sữa ít/không béo, không thêm đường. Điều này sẽ giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn, ngăn ngừa và kiểm soát nhiều biến chứng đái tháo đường trên tim, hệ thần kinh.
Ngũ cốc nguyên hạt, các loại rau quả chứa nhiều viatmin B12 như súp lơ, bông cải, kiwi… nên thường xuyên có trong thực đơn của người bệnh đái tháo đường. Đây vừa là nguồn cung cấp chất xơ lại góp phần bổ sung vitamin B12 cho cơ thể.
Mức độ khuyến nghị của viamin B12 thay đổi theo độ tuổi. Hầu hết thanh thiếu niên và người lớn cần 2,4 microgam (mcg) mỗi ngày. Trẻ em cần từ 0,4 đến 1,8 mcg mỗi ngày, tùy thuộc vào độ tuổi.
Tham khảo: Wikipedia
>> Khi có triệu chứng của đái tháo đường có thể thăm khám tại khoa Nội tiết phòng khám Pasteur, vui lòng liên hệ Tổng đài 0236 9999 868
Bác sĩ Nguyễn Thành Trung
