Bệnh và chữa bệnh người lớn

VIÊM PHỔI CỘNG ĐỒNG Ở NGƯỜI TRƯỞNG THÀNH

Đã đăng trên bởi Admin

Viêm phổi cộng đồng (VPCĐ) là một bệnh lý hô hấp thường gặp, đặc biệt ở người lớn tuổi và những người có bệnh nền. Viêm phổi cộng đồng là tình trạng viêm nhiễm cấp tính tại phổi do vi khuẩn, virus, hoặc nấm gây ra, được mắc phải khi tiếp xúc với các yếu tố gây bệnh trong cộng đồng, thay vì bệnh viện. Điều này có nghĩa là nó xảy ra với những người không đang nằm viện hoặc không có các yếu tố liên quan đến chăm sóc y tế dài ngày.

Theo Hội Hô Hấp Việt Nam, Viêm phổi cộng đồng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tật và tử vong trên toàn thế giới, đặc biệt là ở những người cao tuổi. Bệnh có thể diễn tiến từ nhẹ đến nặng, thậm chí dẫn đến tử vong nếu không được điều trị đúng cách.

1.Triệu Chứng Thường Gặp Của Viêm Phổi Cộng Đồng

Triệu chứng của Viêm phổi cộng đồng có thể khá đa dạng, từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào từng người bệnh và các yếu tố nguy cơ đi kèm. Một số triệu chứng phổ biến bao gồm:

  1. Ho và Khạc Đờm: Người bệnh thường có ho, và đôi khi ho ra đờm, đờm có thể màu trắng, vàng hoặc xanh.
  2. Sốt và Rét Run: Sốt là một triệu chứng khá phổ biến. Người bệnh có thể cảm thấy ớn lạnh, run người.
  3. Đau Ngực: Cơn đau ngực thường xuất hiện khi người bệnh ho hoặc hít thở sâu. Đây là dấu hiệu của tổn thương tại phổi.
  4. Khó Thở: Người bệnh có thể cảm thấy khó thở, hụt hơi, đặc biệt là khi hoạt động thể lực.
  5. Mệt Mỏi và Mất Ngủ: Cảm giác mệt mỏi, yếu sức và mất ngủ có thể đi kèm, đặc biệt là khi cơn sốt kéo dài.

Ở người cao tuổi, đôi khi triệu chứng có thể không rõ ràng. Họ có thể không bị sốt, mà thay vào đó là cảm giác yếu mệt, lẫn lộn, hoặc thậm chí rối loạn trí nhớ.

Viêm Phổi Cộng Đồng

2. Nguyên Nhân Gây Bệnh Viêm Phổi Cộng Đồng

Các tác nhân gây VPCĐ có thể là vi khuẩn, virus hoặc nấm, nhưng phổ biến nhất là vi khuẩn Streptococcus pneumoniae. Các tác nhân khác bao gồm:

  • Haemophilus influenzae: Thường gây bệnh ở những người hút thuốc lá hoặc mắc bệnh phổi mạn tính.
  • Mycoplasma pneumoniae: Gây bệnh ở người trẻ tuổi, sống tập thể như ký túc xá, quân đội.
  • Legionella: Thường liên quan đến nguồn nước bẩn.

Ngoài ra, virus như cúm A/B, SARS-CoV-2 cũng có thể là nguyên nhân gây viêm phổi. Ở người suy giảm miễn dịch, các loại nấm như Histoplasma cũng có thể là tác nhân gây bệnh.

3. Đối Tượng Nguy Cơ Cao

Những người có nguy cơ cao mắc VPCĐ thường bao gồm:

  • Người cao tuổi (trên 65 tuổi).
  • Người có bệnh nền như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), suy tim, tiểu đường.
  • Người suy giảm miễn dịch do bệnh hoặc do sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.
  • Người nghiện rượu hoặc hút thuốc.

Viêm Phổi Cộng Đồng Ở Người Trưởng Thành Ảnh Minh Họa

4. Phương Pháp Chẩn Đoán Viêm Phổi Cộng Đồng

Chẩn đoán Viêm phổi cộng đồng có thể trên bệnh sử và khám lâm sàng. Thêm vào đó, cần kết hợp thêm một số phương pháp cận lâm sàng để xác nhận chẩn đoán:

  1. Chụp X-quang ngực: Hình ảnh X-quang ngực là cơ sở để xác nhận có tổn thương tại phổi hay không. Đây là phương pháp phổ biến nhất để chẩn đoán viêm phổi.
  2. Xét nghiệm máu: Nhằm xác định các dấu hiệu nhiễm trùng như tăng số lượng bạch cầu.
  3. Cấy đờm hoặc máu: Được chỉ định trong trường hợp bệnh nặng để xác định vi khuẩn gây bệnh và giúp lựa chọn kháng sinh phù hợp.

5. Điều Trị Viêm Phổi Cộng Đồng

Việc điều trị VPCĐ chủ yếu dựa vào kháng sinh và hỗ trợ triệu chứng:

  • Kháng sinh: Lựa chọn kháng sinh dựa trên độ tuổi, tiền sử bệnh lý và mức độ nặng của bệnh. Với các trường hợp nhẹ, điều trị ngoại trú với các kháng sinh uống như amoxicillin, doxycycline hoặc macrolide có thể đủ. Với bệnh nhân nặng, nhập viện, cần sử dụng kháng sinh tiêm và phối hợp nhiều loại để tăng hiệu quả.
  • Điều trị triệu chứng: Bao gồm thuốc giảm ho, hạ sốt và hỗ trợ hô hấp nếu cần.

Một điều quan trọng trong điều trị VPCĐ là khởi đầu sớm kháng sinh phù hợp, điều này giúp giảm biến chứng và nguy cơ tử vong. Ngoài ra, với những bệnh nhân có triệu chứng nặng, cần nhập viện để theo dõi và điều trị tích cực.

6. Biến Chứng Của Viêm Phổi Cộng Đồng

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, VPCĐ có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như:

  • Nhiễm trùng huyết: Khi vi khuẩn từ phổi lan ra máu.
  • Suy hô hấp cấp: Bệnh nhân cần hỗ trợ hô hấp bằng máy thở.
  • Áp xe phổi: Tụ mủ trong phổi do nhiễm trùng kéo dài.

7. Phòng Ngừa Viêm Phổi Cộng Đồng 

Phòng ngừa là một yếu tố quan trọng để giảm nguy cơ mắc và tử vong do VPCĐ:

  1. Tiêm Phòng: Tiêm vaccine là biện pháp hữu hiệu để phòng ngừa. Vaccine phế cầu (Pneumococcal) và cúm nên được tiêm cho người trên 65 tuổi và những người có bệnh nền.
  2. Giữ Vệ Sinh Cá Nhân: Rửa tay thường xuyên và tránh tiếp xúc với người đang bị nhiễm trùng đường hô hấp.
  3. Ngừng Hút Thuốc: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ nhiễm trùng phổi và các biến chứng hô hấp.
  4. Dinh Dưỡng Hợp Lý: Ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng giúp tăng cường hệ miễn dịch, đặc biệt ở người cao tuổi.

Viêm phổi cộng đồng là một bệnh lý nghiêm trọng, đặc biệt ở người cao tuổi và những người có bệnh nền. Nhận biết sớm triệu chứng và điều trị kịp thời sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Đồng thời, các biện pháp phòng ngừa, bao gồm tiêm phòng, cải thiện điều kiện vệ sinh và nâng cao sức khỏe tổng quát, là rất quan trọng để bảo vệ bản thân và người thân khỏi nguy cơ mắc bệnh.

Bs Nguyễn Trung Tính – Phòng khám đa khoa Pasteur

Tài liệu tham khảo:

  1. Alexander Kaysin, MD, MPH, và Anthony J. Viera, MD, MPH. “Community-acquired Pneumonia in Adults: Diagnosis and Management”. American Family Physician, 2016​.
  2. Jason Womack, MD, và Jill Kropa, MD. “Community-acquired Pneumonia in Adults: Rapid Evidence Review”. American Family Physician, 2022​.
  3. DynaMed. “Community-acquired Pneumonia in Adults”. DynaMed, cập nhật ngày 10/05/2024.
  4. DynaMed. “Mycoplasma Pulmonary Infections”. DynaMed, cập nhật ngày 29/02/2024
  5. DynaMed. “Legionella Infections”. DynaMed, cập nhật ngày 22/09/2023
  6. Hội Hô hấp Việt Nam, chủ biên: GS. TS. Ngô Quý Châu. “Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị viêm phổi mắc phải cộng đồng ở người lớn”. Nhà xuất bản Y Học, 2024