Khi đi khám vú, nhất là siêu âm, rất hay gặp kết luận là nang vú hay đa nang vú. Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu về tổn thương này
Hãy cảnh giác với các toa thuốc uống no thay cơm, không đúng chỉ định và đặc biệt quảng cáo thuốc tiêu nang: Tại sao?? Cố gắng đọc hết và đặt câu hỏi bạn sẽ biết rõ. Xin cảm ơn!
1. NANG VÚ LÀ GÌ
• Nang vú hay còn gọi với tên khác là u nang vú
Nang vú là một cái bọc chứa dịch, vỏ nang đa số mỏng, đôi khi dày.
2. NGUYÊN NHÂN GÂY RA NANG VÚ LÀ GÌ
• Nang xuất hiện là kết quả của sự thay đổi nội tiết theo chu kỳ kinh nguyệt, các tế bào tuyến sữa chết theo lập trình và tạo nên nang vú.
• Một số bằng chứng cho thấy, tăng estrogen quá mức trong cơ thể kích thích mô tuyến vú góp phần tạo nang. Nhưng nguyên nhân nào thúc đẩy dẫn đến quá trình này thì chưa biết rõ.
3. NANG VÚ PHÁT HIỆN TRONG NHỮNG TRƯỜNG HỢP NÀO
• Tuổi gặp phải:
– Tuổi còn kinh, thường gặp ở 35-50t, có thể gặp ở bất cứ tuổi nào
– Tuổi mãn kinh có dùng thuốc nội tiết thay thế
Có 3 tình huống:
(1) Sờ thấy một khối u ở vú có thể đau hoặc không đau
(2) Có triệu chứng như đau vú, tiết dịch núm vú
(3) Không triệu chứng cũng như sờ không thấy u nhưng khi siêu âm/nhũ ảnh phát hiện thấy nang.
4. LÀM SAO BIẾT ĐÓ LÀ NANG VÚ VÀ XÁC ĐỊNH CHẮC CHẮN BẰNG CÁCH NÀO?
4.1. THĂM KHÁM – SỜ VÚ gợi ý có nang, bao gồm
• Không sờ thấy hoặc chỉ nắn đau mô vú (do nằm sâu hoặc nhỏ hoặc mô tuyến bên trên nang dày)
• Có thể một nang hoặc nhiều nang ở một hoặc hai bên vú.
• Sờ thấy một khối tròn hay bầu dục, bờ rõ rõ, bề mặt trơn, di động, cảm giác như trái nho hay như quả bóng nhỏ chứa dịch, đôi khi chắc.
• Dịch tiết núm vú màu có thể trắng trong, màu vàng, màu dâu hoặc nâu sậm
• Đau tự nhiên hoặc nắn đau vùng có nang vú
• Kích thước nang tăng và nắn đau tăng ngay trước hành kinh và giảm xuống sau hành kinh.
4.2. SIÊU ÂM giúp xác định
• Một hoặc nhiều nang
– Echo hay hồi âm trống, bờ đều, giới hạn rõ, tăng âm sau, ép đầu dò xẹp lại
– Nang nhỏ vài mm đến nang lớn, thường 2,5- 5 cm
• Cần phân biệt
– Nang đơn giản lòng nang trơn láng
– Nang phức tạp thì có chồi mọc lên từ thành nang. Đặc điểm này cần phân biệt trên siêu âm, có giá trị gợi ý ác tính hay không.
4.3. NHŨ ẢNH
• Hình ảnh một hoặc nhiều nốt mờ tăng cản tia, bờ đều, giới hạn rõ, chẩn đoán không rõ bằng siêu âm.
4.4 CHỌC HÚT bằng kim khi siêu âm hay nhũ ảnh không rõ
• Giúp xác định chắc chắn nhưng không thực hiện thường qui, chỉ định khi siêu âm không rõ.
– Nếu nang xẹp hết thì không làm xét nghiệm gì thêm và không cần điều trị
– Nếu dịch có vẻ giống máu thì cần làm xét nghiệm tế bào chọc dịch này
– Nếu nang không xẹp hết/ không ra dịch thì khảo sát thêm hình ảnh và hoặc chọc hút kim mô đặc có siêu âm hướng dẫn, hoặc có thể mổ sinh thiết.
5. NANG VÚ CÓ PHẢI LÀ UNG THƯ KHÔNG, HOẶC CÓ CHUYỂN THÀNH UNG THƯ KHÔNG?
• Nang đơn giản là nang không có phần đặc, không chồi, không vách, không vôi hóa, đây là loại là nang lành tính, không hóa ác, nhưng ung thư có thể xuất hiện từ đó, nhưng rất thấp
• Nang phức tạp có khả năng ung thư, là nang có chồi hoặc có vách hoặc vôi hóa.
– Siêu âm xem có chồi không, nếu có cần FNA có siêu âm hướng dẫn
• Cần phân biệt nang với khối đặc
o Bướu đặc thường là bướu sợi tuyến lành tính, nhưng có thể là ung thư nhưng rất hiếm.
6. ĐIỀU TRỊ NANG VÚ BẰNG CÁCH NÀO?
Mục đích của điều trị nang vú là giảm đau. Chú ý không có thuốc nào trị tan nang vú. Nang vú có thể tự tan.
• NANG NHỎ không đau hoặc đau ít và không khó chịu: không làm gì và chỉ theo dõi.
-Tái khám đột xuất: khi tự khám nếu thấy kéo dài qua 2 hay 3 chu kỳ kinh nguyệt và lớn thêm hoặc khi đau, khó chịu
-Tái khám định kỳ: thăm khám và siêu âm mỗi 6 tháng.
• NANG LỚN đau hoặc khó chịu
– Giảm đau bằng thuốc
– Chọc giải áp nếu nang to quá
– Có thể mổ khi to quá hoặc đau nhiều nhưng không giảm với thuốc
– Thuốc nội tiết tamoxifen, thuốc ngừa thai uống: thuốc thường chỉ sử dụng khi triệu chứng nặng như đau nhiều mà không giảm với thuốc vì có tác dụng phụ đáng kể
– Ở phụ nữ đã mãn kinh, nếu có dùng nội tiết thay thế thì ngưng thuốc.
Tóm lại, nang vú đơn giản thường gặp (không chồi, không vách, không vôi hóa) là lành tính, điều trị chủ yếu giảm đau nếu đau nhiều, cho đến nay trong y học không có thuốc nào làm tan nang. Nang có thể tự tan
Hãy cảnh giác với các kê toa thuốc không đúng chỉ định và đặc biệt quảng cáo thuốc tiêu nang.
Toa thuốc cho nang vú chỉ có một loại duy nhất nếu có là THUỐC GIẢM ĐAU.
