RỐI LOẠN TIC VÀ HỘI CHỨNG TOURETTE Ở TRẺ EM

Hội chứng Tourette là một rối loạn bao gồm các chuyển động lặp đi lặp lại hoặc những âm thanh không mong muốn (Tics) mà không thể kiểm soát dễ dàng được. Ví dụ, bạn có thể chớp mắt liên tục, nhún vai hoặc tạo ra những âm thanh bất thường hoặc những từ ngữ mang tính xúc phạm.
Tics thường xảy ra ở trẻ độ tuổi 2-15 tuổi, độ tuổi trung bình là 6 tuổi. Nam giới có nguy cơ mắc hội chứng Tourette cao hơn nữ giới từ 3-4 lần.
Mặc dù không có cách chữa khỏi hội chứng Tourette này nhưng vẫn có thể điều trị kiểm soát triệu chứng. Nhiều người mắc hội chứng Tourette không cần phải điều trị gì nếu các triệu chứng không gây phiền toái. Tics thường giảm bớt và kiểm soát được sau độ tuổi thiếu niên.

1. TRIỆU CHỨNG

Tics- các cử động hoặc âm thanh đột ngột, ngắn, ngắt quãng, lặp đi lặp lại- là các dấu hiệu điển hình của hội chứng Tourette. Chúng gồm các mức độ từ nhẹ đến nặng. Các triệu chứng nặng ảnh hưởng đáng kể trong giao tiếp, cuộc sống hằng ngày và chất lượng cuộc sống.
RỐI LOẠN TIC VÀ HỘI CHỨNG TOURETTE Ở TRẺ EM Ảnh minh họa

2. PHÂN LOẠI TICS:

🔹Tics đơn giản: Những rối loạn đột ngột, ngắn và lặp đi lặp lại tập trung ở một số nhóm cơ cố định.
🔹Tics phức tạp: những chuyển động phối hợp, khác biệt ở một vài nhóm cơ.
Tics có thể gồm 2 dạng Tics vận động và Tics âm thanh. Tics vận động thường khởi phát trước Tics âm thanh.
Tics vận động hay gặp gồm: chớp mắt, giật đầu, nhún vai, đảo mắt, co rút mũi, cử động miệng, chạm hoặc ngửi đồ vật, uốn cong hoặc xoắn, nhảy..
Tics âm thanh hay gặp gồm: càu nhàu, lằm bằm, ho, gằng cổ họng, ho ông ổng như chó sủa, lặp lại một từ hoặc cụm từ, dùng từ ngữ thô tục..
Ngoài ra, tics có nhiều loại đa dạng, tần suất khác nhau và nhiều mức độ; Tics có thể tồi tệ hơn nếu bạn đang ốm, căng thẳng, lo lắng, mệt mỏi hoặc kích thích; có thể xảy ra trong lúc ngủ, có thể thay đổi qua thời gian, tệ hơn nếu trẻ tuổi và có thể cải thiện khi trẻ lớn hơn
Trước khi khởi phát tics vận động/ âm thanh, bạn có thể gặp phải các triệu chứng tiền triệu như ngứa, ù tai hoặc căng thẳng.

3. KHI NÀO NÊN ĐI KHÁM BÁC SĨ? 

Hãy đến khám bác sĩ nếu thấy con có các cử động hoặc âm thanh không có chủ ý. Không phải tất cả các rối loạn Tic đều tiến triển thành hội chứng Tourette, nhiều trẻ có rối loạn Tic có thể tự hết sau vài tuần đến vài tháng. Nhưng bất cứ khi nào trẻ có biểu hiện hành vi bất thường, quan trọng là phải tìm nguyên nhân và loại trừ các bệnh lý nghiêm trọng

4. NGUYÊN NHÂN

Nguyên nhân chính xác gây ra hội chứng Tourette chưa được biết rõ. Đó là một rối loạn phức tạp giống như được gây ra bởi sự kết hợp của di truyền (gen) và các yếu tố môi trường, các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine, serotonin cũng góp phần gây ra hội chứng này.

5. CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ?

🔹Tiền sử gia đình: Có người trong gia đình mắc hội chứng Tourette hoặc các rối loạn Tics khác có thể làm tăng nguy cơ phát triển hội chứng Tourette này
🔹Giới tính: Nam >Nữ
RỐI LOẠN TIC VÀ HỘI CHỨNG TOURETTE Ở TRẺ EM Ảnh minh họa

6. BIẾN CHỨNG

Các tình trạng bệnh lý có thể liên quan với hội chứng Tourette gồm:
🔹Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD)
🔹Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD)
🔹Rối loạn phổ tự kỷ
🔹Học tập sa sút
🔹Rối loạn giấc ngủ
🔹Rối loạn lo âu
🔹Đau đầu
🔹Khó kiểm soát cơn tức giận

7. CHẨN ĐOÁN

Không có một xét nghiệm nào đặc hiệu để có thể chẩn đoán hội chứng Tourette. Chẩn đoán chủ yếu dựa vào bệnh sử, các dấu hiệu và triệu chứng bệnh.
Tiêu chuẩn được sử dụng để chẩn đoán gồm có:
🔹Cả hai Tics vận động và tics âm thanh đều biểu hiện, dù không nhất thiết phải xảy ra cùng lúc
🔹Tics xảy ra vài lần trong ngày, gần như mỗi ngày hoặc ngắt quãng, trong hơn 1 năm
🔹Tics bắt đầu trước 18 tuổi
🔹Tics không được gây ra bởi thuốc, hóa chất khác
🔹Tics thay đổi theo thời gian với vị trí, tần suất, loại, sự phức tạp hoặc độ nặng
Chẩn đoán Tics có thể bị bỏ qua bởi vì các dấu hiệu có thể dễ nhầm lẫn với các rối loạn khác. Chớp mắt cũng có thể liên quan đến vấn đề về thính giác hoặc sụt sịt có liên quan đến dị ứng.

8. ĐIỀU TRỊ

Không thể điều trị khỏi hoàn toàn hội chứng Tourette. Điều trị chỉ nhằm mục đích là kiểm soát các tics ảnh hưởng đến hoạt động và chất lượng cuộc sống của trẻ. Nếu Tics mức độ nhẹ thì việc điều trị là không cần thiết.
Một số phương pháp điều trị để kiểm soát rối loạn Tic và giảm triệu chứng bệnh gồm:
🔹Liệu pháp hành vi toàn diện cho Tics: là lựa chọn điều trị ban đầu- thay đổi thói quen có thể giúp trẻ kiểm soát tics hoặc giảm tần suất, mức độ nặng của bệnh bao gồm đảo ngược thói quen (học một hành vi mới để thay thế Tic), giáo dục về tics và kỹ thuật thư giãn. Tuy nhiên đôi khi diễn biến tăng giảm tự nhiên của tics làm cho người ta tưởng rằng tics đã đáp ứng với một điều trị cụ thể nào đó.
🔹Thuốc: kiểm soát rối loạn tics và giảm các triệu chứng: thuốc chống động kinh, thuốc chống trầm cảm, thuốc chống loạn thần, thuốc chủ vận alpha-adrenergic..
🔹Tâm lý trị liệu
🔹Điều trị các chứng bệnh phối hợp